Транспартны падатак: хто, колькі і калі павінен заплаціць?
Новы збор вызваліць вуліцы нашых гарадоў ад старых машын?
Як вядома, з пачатку гэтага года ў нашай краіне ўведзены транспартны падатак, плацельшчыкамі якога прызнаюцца, у прыватнасці, фізічныя асобы. Грамадзяне, зарэгістраваныя ў якасці індывідуальных прадпрымальнікаў, таксама з'яўляюцца плацельшчыкамі транспартнага падатку. Пры перадачы транспартнага сродку ў фінансавую арэнду (лізінг) плацельшчыкам падатку прызнаецца лізінгаатрымальнік. Аб'ектам падаткаабкладання транспартным падаткам з'яўляюцца транспартныя сродкі, зарэгістраваныя за фізічнымі асобамі ў ДАІ МУС.
Аб гэтых і іншых нюансах новага збору расказалі начальнік Галоўнага ўпраўлення падаткаабкладання фізічных асоб Міністэрства па падатках і зборах Андрэй Кавалеўскі і першы намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення ДАІ МУС Вадзім Гаркун.
Каго гэта не датычыцца?
Плацельшчыкамі транспартнага падатку прызнаюцца фізічныя асобы, на якіх зарэгістраваныя ў Дзяржаўнай аўтамабільнай інспекцыі Міністэрства ўнутраных спраў транспартныя сродкі.
Але ёсць пэўныя выпадкі, калі ў асобных транспартных сродкаў транспартны падатак не збіраецца. Напрыклад, на машыны, якія былі ўкрадзены ва ўладальніка. У гэтым выпадку падатак вам не «выпішуць», але галоўнае, каб факт угону або крадзяжу быў афіцыйна зафіксаваны.
Не будуць выплачваць транспартны падатак уладальнікі транспартных сродкаў катэгорыі М1, М1G (легкавыя электрамабілі і легкавыя электрамабілі павышанай праходнасці), што прыводззяцца ў рух выключна электрарухавіком. Такая льгота дадзена да 31 снежня 2025 года.
Таксама падаткам не абкладаюцца транспартныя сродкі, спецыяльна абсталяваныя для выкарыстання інвалідамі.
Калі аўто прайшло дзяржтэхагляд, атрымала допуск да ўдзелу ў дарожным руху, за яго выплачана дзяржпошліна, тады транспартны падатак будзе налічвацца толькі пасля завяршэння тэрміну дзеяння такога допуску.
Не прызнаюцца прадметам падаткаабкладання транспартныя сродкі, якія маюць год выпуску 1991-ы і раней. Яшчэ адна катэгорыя — машыны, знятыя з уліку да 1 ліпеня 2021 года. На іх нават за некалькі месяцаў валодання ў бягучым годзе не будзе налічвацца транспартны падатак. Пра гэта мы пагаворым больш падрабязна.
Ад старых машын зараз актыўна пазбаўляюцца
Каля траціны транспартных сродкаў у нашай краіне выпушчана да 1 студзеня 1992 года або падлягае ўтылізацыі. Частку з іх уладальнікі ўжо здымаюць з уліку па спрошчанай сістэме. Вадзім Гаркун адзначыў, што за суткі практычна адна тысяча аўтамашын здымаецца з рэгістрацыйнага ўліку ў сувязі з утылізацыяй:
— Прагназуючы сітуацыю, якая складваецца з улікам змянення падатковага заканадаўства, мы распрацавалі прапановы па спрашчэнні парадку зняцця транспартнага сродку з уліку ў сувязі з яго ўтылізацыяй. Што наконт навін, гэта ўвядзенне нормы, па якой транспартны сродак можна з 1 сакавіка бягучага года зняць з дзяржаўнага ўліку ў Дзяржаўтаінспекцыі па заявіцельным прынцыпе.
Каб зняць з уліку транспартны сродак, аўтаўладальніку неабходна звярнуцца ў ДАІ з адпаведнай заявай. Дзяржаўтаінспекцыя правядзе праверку і пры адсутнасці інфармацыі аб удзеле аўто ў руху на працягу апошніх трох гадоў здыме аўтамабіль па заяве ўладальніка без неабходнасці прад'яўлення якіх-небудзь дакументаў.
Па словах Вадзіма Гаркуна, многія не здымалі з уліку свае аўтамабілі, паколькі не было фактару неабходнасці. — Не было нормы, якая абавязвала б кіроўцу здымаць транспартны сродак з рэгістрацыйнага ўліку ў сувязі з тым, што ён выбыў з ўдзелу ў дарожным руху. Акрамя таго, яшчэ не ўсе грамадзяне зразумелі, што валоданне транспартным сродкам — гэта адказнасць. У прыватнасці, у выпадку ДТЗ уласнік транспартнага сродку можа несці ў судзе адказнасць за шкоду, якую аўто нанесла трэцім асобам, — растлумачыў ён. — З улікам дынамічнага развіцця заканадаўства менталітэт насельніцтва стаў мяняцца. Асабліва ў сувязі з увядзеннем адказнасці ўласніка машыны за парушэнне ПДР. Людзі сталі разумець, што штраф за парушэнне хуткаснага рэжыму будзе прыходзіць уладальніку машыны».
Вадзім Гаркун нагадаў, што, згодна з новым заканадаўствам, пералік артыкулаў, за якія прыцягваецца да адказнасці ўладальнік аўтамашыны, пашыраны. Так, з 1 сакавіка з'явілася тэхнічная магчымасць фіксаваць парушэнне за няпройдзены тэхагляд.
— Пры сертыфікацыі і апрабацыі адпаведнага абсталявання ў найбліжэйшай перспектыве камеры будуць фіксаваць у аўтаматычным рэжыме праезд на чырвоны сігнал святлафора, рух па паласе грамадскага транспарту, парушэнне правіл манеўравання, размяшчэння на праезнай частцы, — звярнуў увагу прадстаўнік ДАІ.
Ільготы па падатку ў выглядзе зніжэння стаўкі
Падатковы кодэкс прадугледжвае некалькі выпадкаў, калі стаўка транспартнага падатку паніжаецца. «Калі транспартны сродак зарэгістраваны за інвалідам 1-й або 2-й групы, ветэранам Вялікай Айчыннай вайны, асобай, што дасягнула агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту, або асобай, якая мае права на пенсію са зніжэннем такога ўзросту, стаўка падатку памяншаецца на 50 %.
Але такое зніжэнне прадугледжана пры адной важнай умове: у дадзенай фізічнай асобы павінна быць сапраўднае вадзіцельскае пасведчанне адпаведнай катэгорыі. «Напрыклад, калі за пенсіянерам зарэгістраваны легкавы і грузавы аўтамабілі, а ў яго пасведчанне кіроўцы катэгорыі В, то па легкавым транспарце стаўка будзе зніжана на 50 %, а па грузавым паніжана не будзе», — адзначыў Андрэй Кавалеўскі.
Для інвалідаў 3-й групы прадугледжана паніжэнне стаўкі на 25 %, але таксама пры наяўнасці сапраўднага пасведчання кіроўцы адпаведнай катэгорыі.
Поўнае або частковае вызваленне ад выплаты транспартнага падатку на аўто, якое не выкарыстоўваецца ў прадпрымальніцкай дзейнасці, маюць права атрымаць таксама фізічныя асобы, якія знаходзяцца ў цяжкай жыццёвай сітуацыі. Такое вызваленне даецца фізічным асобам мясцовымі Саветамі дэпутатаў або па іх даручэнні выканаўчымі і распарадчымі органамі.
Стаўкі транспартнага падатку
Памер стаўкі транспартнага падатку залежыць ад дазволенай максімальнай масы (напрыклад, легкавы або грузавы аўтамабіль), ёмістасці транспартнага сродку (напрыклад, аўтобус) альбо вызначаецца за адну адзінку транспартнага сродку (напрыклад, прычэп-дача («караван»), матацыкл, седлавы цягач).
Пры адсутнасці звестак аб дазволенай максімальнай масе транспартнага сродку стаўкі транспартнага падатку ўстанаўліваюцца ў памеры мінімальнай стаўкі такога падатку для адпаведнага тыпу транспартнага сродку.
Напрыклад, за легкавы аўтамабіль, які мае дазволеную максімальную масу не большую за 1,5 тоны, за год трэба будзе заплаціць 61 рубель, а за аўто вагой больш за 3 тоны — максімальная стаўка 223 рублі. Стаўкі на грузавыя аўтамабілі пачынаюцца са 162 рублёў у год (машына максімальнай масай не больш за 2,5 тоны) і даходзіць да 508 рублёў за машыну вагой больш за 12 тон. За аўтобус з колькасцю пасадачных месцаў да 20 уключна трэба будзе аддаць 244 рублі ў год, а за транспартны сродак, дзе колькасць пасадачных месцаў звыш 40, — 447 рублёў. І яшчэ. За матацыкл у наступным годзе заплацім 41 рубель, а за седлавы цягач — 406 рублёў у год.
Камусьці трэба плаціць цяпер, але большасці — потым
Андрэй Кавалеўскі нагадаў: транспартны падатак будзе выплачвацца пасля завяршэння каляндарнага года, у тэрмін да 15 лістапада года, наступнага за справаздачным. Гэта значыць, транспартны падатак за 2021 год падлягае выплаце да 15 лістапада 2022 года на падставе паведамлення, якое будуць накіроўваць падатковыя органы да 1 верасня 2022 года.
«Але ў 2021 годзе ўведзена асаблівасць — авансавы плацёж па транспартным падатку. Яго будуць уносіць тыя плацельшчыкі, у якіх на 1 студзеня 2021 года адсутнічаў дазвол на допуск транспартнага сродку да ўдзелу ў дарожным руху, па якім раней была выплачана дзяржпошліна. Яны будуць абавязаныя да 15 снежня на падставе паведамлення падатковага органа заплаціць авансавы плацёж па транспартным падатку», — паведаміў прадстаўнік МПЗ.
Стаўкі авансавага плацяжу фіксаваныя, складаюць адну базавую велічыню за аўтамашыну (цяпер 1 БВ — 29 рублёў), за матацыкл і прычэп — 20 рублёў. У наступным годзе такія плацельшчыкі правядуць даплату транспартнага падатку да агульнаўстаноўленых ставак.
Паводле яго слоў, транспартны падатак будзе выплачвацца па такой жа схеме, як і падатак на нерухомасць, па паведамляльным прынцыпе.
Андрэй Кавалеўскі ўдакладніў, што падатковыя органы будуць прымяняць тры віды апавяшчэнняў аб выплаце транспартнага падатку: асабістае, паштовым адпраўленнем і з дапамогай электроннай сувязі. Па яго словах, апошні выгляд апавяшчэнняў будзе ажыццяўляцца праз асабісты электронны кабінет падаткаплацельшчыка.
Разам з тым ён растлумачыў, што наяўнасць такога кабінета — не абавязковая норма.
Падатак на перасячэнне мяжы
Што датычыцца падатку на перасячэнне Дзяржаўнай граніцы, яго памер будуць вызначаць мясцовыя ўлады. Абласным Саветам дэпутатаў дазволілі спаганяць збор за перасячэнне мяжы на аўтамабілі. Гэта рашэнне, калі яно будзе прынята, закране тыя транспартныя сродкі, маса якіх не перавышае пяці тон. Сума збору не павінна перавысіць тры базавыя велічыні — гэта значыць 87 рублёў.
Пра базу даных аўтамабіляў
Адказваючы на пытанне аб тым, ці валодаюць падатковыя органы інфармацыяй аб зарэгістраваных аўтамабілях на канкрэтных уладальнікаў, прадстаўнік МПЗ растлумачыў, што звесткі аб тэхаглядзе, наяўнасці аўтамабіляў і гэтак далей будуць падаваць у рамках сваіх кампетэнцый МУС і «Белтэхагляд».
Паводле яго слоў, ужо вядзецца работа па стварэнні такой базы даных, куды будзе сабрана інфармацыя з трох ведамстваў: падатковага, МУС і «Белтэхагляда».